Ποιος είναι στ’ αλήθεια ο Άργος, ο σκύλος του Οδυσσέα;

 Ο Άργος, το πιστό σκυλί του Οδυσσέα, εμφανίζεται μόνο μια φορά στο Ομηρικό έπος «Οδύσσεια». Στη θέα του Οδυσσέα, ο οποίος επιστρέφει στο νησιωτικό βασίλειο της Ιθάκης μετά από 20 χρόνια, ο Άργος αφήνει την τελευταία του πνοή.

 Σε αυτό το σημείο του έπους, κανείς άλλος εκτός από τον αναγνώστη δεν γνωρίζει την πραγματική ταυτότητα του μεταμφιεσμένου και ρακένδυτου Οδυσσέα.

 Ο πολυμήχανος Οδυσσέας ήταν κάποτε ο θρυλικός βασιλιάς της Ιθάκης, αλλά και ένας από τους πιο σημαντικούς ήρωες ολόκληρου του Ελληνισμού κατά τη διάρκεια του Τρωικού Πολέμου.

 Όλοι γνωρίζουν την ιστορία του στα περίφημα έργα του Ομήρου, τα Ομηρικά Έπη, και συγκεκριμένα στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια.

 Ο Όμηρος, λοιπόν, είναι ο καλλιτέχνης που μας περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια και ζωντάνια τον δεκαετή αγώνα του Οδυσσέα για τον νόστο του, δηλαδή για την επιστροφή του στα πάτρια εδάφη, λίγο μετά την κατάληψη της πατρίδας του από τους μνηστήρες.

 Ο ήρωας της ιστορίας πέρασε 10 ολόκληρα χρόνια πολεμώντας στην Τροία. Για να φτάσει εκεί, όμως, είχε αφήσει πίσω του την γυναίκα του, την Πηνελόπη, τον νεογέννητο γιό του, τον Τηλέμαχο και τον πιστό και αγαπημένο τετράποδο φίλο του, τον Άργο.

 Παρόλα αυτά, η ζωή δεν του φέρθηκε όπως θα έπρεπε. Ίσα ίσα, που αποφάσισε να θέσει ένα σωρό εμπόδια στο διάβα του και να τον αναγκάσει να αποχωριστεί τα αγαπημένα του πρόσωπα για πολύ περισσότερο.

 Είναι γνωστό, βλέπετε, πως χρειάστηκε άλλα 10 χρόνια για να επιστρέψει στην γενέτειρά του μετά την απομάκρυνσή του από το νησί της Τροίας.

 Χρόνια μετά και καθώς έφτανε επιτέλους στην πατρίδα του, έμαθε πως ένα σωρό μνηστήρες πολιορκούσαν την γυναίκα και το σπίτι του, έχοντας εγκατασταθεί μόνιμα εκεί για να διεκδικήσουν τη θέση του στο νησί και κυρίως μέσα στο σπίτι του!

 Για αυτόν το λόγο, χρειάστηκε να καταστρώσει ένα σχέδιο για την ασφαλή επιστροφή του. Έτσι, ντύθηκε σαν επαίτης για να μπορέσει να προκαλέσει μια αιφνιδιαστική επίθεση σε όλους τους μνηστήρες.

 Ξέρετε, εκείνους που προσπαθούσαν ντε και καλά να πάρουν τη θέση του στο πλευρό της γυναίκας του, να πλαγιάσουν μαζί της και όλα αυτά μέσα στο ίδιο του το σπίτι!

 Καθώς όμως ο Οδυσσέας πλησίαζε το παλάτι του μεταμφιεσμένος με κουρέλια, είδε τον σκύλο του, τον Άργο.

 Το ζωντανό ήταν ξαπλωμένο πάνω σε ένα σωρό κοπριές από περιττώματα αγελάδας και μολυσμένο με άλλα τόσα παράσιτα, όπως είναι οι ψύλλοι. Ταλαιπωρημένο, παραμελημένο, γέρικο τώρα πια.

 Κι ενώ όλα έδειχναν πως ο Άργος δε θα μπορούσε ποτέ να θυμηθεί το αφεντικό του, εκείνος τον αναγνώρισε αμέσως. Σύμφωνα, μάλιστα, με ένα απόσπασμα από το ομώνυμο Ομηρικό Έπος:

 «Μόλις είδε τον Οδυσσέα να στέκεται εκεί, έριξε χαμηλά τα αυτάκια του και κούνησε την ουρά του. Δεν μπορούσε όμως να πλησιάσει τον κύριο και αφέντη του, όντας γέρος και αδύναμος πια».

 Όταν ο Οδυσσέας είδε το σκυλί στην άλλη άκρη της αυλής με τη σειρά του, ένα δάκρυ κύλησε από τα μάτια του. Αυτό όμως δεν το είδε ο Εύμαιος, ένας στενός του φίλος που δεν τον είχε αναγνωρίσει πρότερα και είπε:

 «Εύμαιε, τι ευγενές και καλοσυνάτο κυνηγόσκυλο είναι αυτό που βρίσκεται εκεί πέρα επάνω στον σωρό της κοπριάς: η κορμοστασιά του είναι υπέροχη. Είναι άραγε τόσο καλός όσο φαίνεται ή είναι ένα ακόμα από εκείνα τα σκυλιά που έρχονται και ζητιανεύουν το φαγητό σου και κρατιούνται απλώς για επίδειξη;»

 «Αυτό το σκυλί», απάντησε ο Εύμαιος, ανήκε σε αυτόν που πέθανε σε μια μακρινή χώρα. Αν ήταν αυτό που ήταν όταν ο περίφημος Οδυσσέας έφυγε για την Τροία, πολύ σύντομα θα σου έδειχνε τι μπορούσε να κάνει».

 Ο Εύμαιος προχώρησε ύστερα και εξήγησε στον περίεργο ζητιάνο πως το σκυλί αυτό ήταν ένα εξαίρετο και εκπληκτικό κυνηγόσκυλο.

 Φήμες εξάλλου έλεγαν ότι δεν υπήρχε κανένα άγριο θηρίο στο δάσος και στην Ιθάκη ολόκληρη, που να μπορούσε να του ξεφύγει μόλις εκείνο το έβαζε στο μάτι.

 Τα χρόνια όμως πέρασαν. Ο Άργος μεγάλωσε και μαράζωσε. Τώρα πια ο κύριός του είχε πεθάνει και είχε φύγει μακριά από το πλευρό του και οι γυναίκες του παλατιού δεν το φρόντιζαν όπως πρότερα.

 Ούτως ή άλλως, το υπηρετικό προσωπικό δεν κάνει ποτέ σωστά τη δουλειά του, όταν το χέρι του κυρίου του δεν είναι πια από πάνω τους.

 Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως ο Δίας αφαιρεί τη μισή καλοσύνη από έναν άνθρωπο όταν τον κάνει σκλάβο ή, τουλάχιστον, έτσι πίστευε ο φίλος του Οδυσσέα, ο Εύμαιος.

 Κι ενώ τα συζητούσαν όλα αυτά, ο Οδυσσέας μπήκε μέσα στην καλοφτιαγμένη έπαυλη με την ίδια μεταμφίεση και τρύπωσε στην αίθουσα που βρίσκονταν όλοι εκείνοι που προσπαθούσαν να πάρουν τη θέση του.

 Την ίδια στιγμή, ο Άργος, ο σκύλος του Οδυσσέα, άφηνε την τελευταία του πνοή και περνούσε στο σκοτάδι του θανάτου εκεί έξω.

 Είχε εκπληρώσει, βλέπετε, το πεπρωμένο του. Είχε αποδείξει την πίστη και την αφοσίωσή του όλα αυτά τα 20 χρόνια και τελικά πέθανε χαρούμενος, έχοντας δει πρώτα τον κύριο και αφέντη του, τον Οδυσσέα.

 Ο Άργος πεθαίνει σχεδόν αμέσως μετά την απομάκρυνση του Οδυσσέα. Αν και η συνάντηση διαρκεί λιγότερο από εκατό στίχους, η σημασία της χαράσσεται βαθιά στο μυαλό του αναγνώστη. Ο Όμηρος χειραγωγεί το κοινό του πριν από την τελική πράξη, χρησιμοποιώντας τον Άργο για να προσανατολίσει την ενσυναίσθησή μας προς τον Οδυσσέα.

 Εξάλλου, τέτοιου είδους σκηνές επανασύνδεσης χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα σε δεκάδες βιβλία και ταινίες, ώστε να ενδυναμώσουν τη συναισθηματική ένταση και την ενσυναίσθηση του θεατή προς τους πρωταγωνιστές, μεγιστοποιώντας τη σύνδεσή του με τη δράση.

 Με αξιοσημείωτη αφηγηματική οικονομία, ο Όμηρος επενδύει στην ιστορία της σχέσης του Οδυσσέα με τον πιστό του σύντροφο, η οποία ξεκίνησε όταν ο Άργος ήταν ακόμα ένα νεαρό κουτάβι το οποίο εκπαίδευσε ο Οδυσσέας, δημιουργώντας έναν πανίσχυρο δεσμό μεταξύ τους. Αυτό φέρνει στο νου εικόνες του Άργους και του Οδυσσέα σε πιο ευτυχισμένες εποχές.

 Ο Όμηρος καταφέρνει με μεγάλη μαεστρία να μας κάνει να βιώσουμε ένα αίσθημα ευχαρίστησης και νοσταλγίας για ένα πρόσωπο της ιστορίας, τον Άργο, που γνωρίσαμε λίγες μόνο γραμμές πριν.

 Το συναίσθημα στοργής που αισθανόμαστε για τον σκύλο του Οδυσσέα αυξάνεται, καθώς τον γνωρίζουμε μέσα από τα μάτια του ήρωά μας, με τον οποίο, όντας συνοδοιπόροι στο ταξίδι του προς την Ιθάκη από την αρχή του έπους, έχουμε δημιουργήσει μια ισχυρή συναισθηματική σύνδεση.

  Συμπέρασμα

 Ο Όμηρος πλάθει μια δεύτερη συναισθηματική λειτουργία της λογοτεχνίας, όχι ελέγχοντάς μας, αλλά παραδίδοντας τον έλεγχο σε εμάς. Στη μυθοπλασία, έχουμε μια επιλογή όταν πρόκειται για το πόσο βαθιά θέλουμε να νιώσουμε κάτι.

 Μπορούμε απλώς να παρακολουθήσουμε τον Άργο να πεθαίνει ή μπορούμε να εμπλακούμε πιο ενεργά στην ιστορία του. Να μείνουμε πιστοί στον κεντρικό σκοπό της ίδιας της μυθοπλασίας: να νιώσουμε κάτι πιο βαθιά και να γευτούμε την ύπαρξη ολόκληρων, καινούργιων κόσμων ανάμεσα στις γραμμές μιας άλλης ιστορίας.

 Μάλιστα, μπορούμε να φτιάξουμε ένα έπος μόνο για τον Άργο που αποκαλύπτει τον ηρωισμό ενός συναισθήματος, τόσο μοναδικού που λίγοι από εμάς μπορούν να βιώσουν στο έπακρο. Το συναίσθημα της ανιδιοτελούς αγάπης και της πλήρους αφοσίωσης.

 Αυτή η μεγαλειώδης σχέση αγάπης ανάμεσα στον Άργο και τον Οδυσσέα αποτελεί ένα μονάχα από τα παραδείγματα, που μας επιβεβαιώνουν ότι ο σκύλος είναι πράγματι ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου.

 Κάτι τέτοιο, φυσικά, δε θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητο από τους αρχαίους Έλληνες, οι οποίοι είχαν καταλάβει από πολύ νωρίς πως τα σκυλιά δεν ήταν προορισμένα μονάχα να υπηρετούν τον άνθρωπο και να εκτελούν τα καθήκοντά τους.

 Τουναντίον, ανέκαθεν αποτελούσαν πιστά ζώα συντροφιάς, που θα έκαναν τα πάντα για να μείνουν στο πλευρό του κηδεμόνα τους και δε θα τον πρόδιδαν ποτέ όσο ζούσαν.

 Εάν εμείς τα αγαπήσουμε και τα βάλουμε στην καρδιά μας, τόσο τα δεσποζόμενα, όσο και τα αδέσποτα σκυλιά, αναλαμβάνοντας υπεύθυνα και σοβαρά τη φροντίδα τους, τότε κι εκείνα υπόσχονται να μας το ανταποδώσουν – και με το παραπάνω!

 Ποιες είναι οι δικές σας σκέψης για τη σχέση μεταξύ σκύλου και ανθρώπου; Μη διστάσετε να μας μιλήσετε σχετικά!